Dick Buursink zag Enschede opbloeien

Met de raadsverkiezingen in zicht kijkt oud-wethouder Dick Buursink terug op het verleden. “Vijftig jaar PvdA-lid en vijftig jaar geschiedenis’’, aldus Buursink. Een monoloog.

Enschede - “In 1972 besloot ik lid te worden van de Partij van de Arbeid. Tenslotte was mijn opa Hillenaar al gemeenteraadslid voor de SDAP in Lonneker en, na de samenvoeging, ook nog in Enschede. Mijn vader was penningmeester van de PvdA afdeling Oost in Enschede. Moeder actief bij de Vrouwengroep. Een politiek actieve familie.’’

“Ik volgde als typograaf de VWO opleiding op het Twents Avond College, want ik wilde vooruit. Eind 1976 hield een docent sociale geografie een inleiding over hoe beroerd het er met Enschede voor stond. Plusminus 25 procent van de beroepsbevolking in de WAO of de WW. Veel bewoners met minimale inkomens, vaak eenzijdig of laag opgeleid. Veel, heel veel dichtgetimmerde winkelpanden en overal de spelonken van leegstaande textielfabrieken - een stad in verval. Uit de door hem benoemde samenhang van problemen rees een dramatisch beeld op. Een stagnerende stad na de textielcrisis.’’

De uitdaging

‘’Er was in 1974 een programcollege van progressieve partijen gevormd, met de PvdA als veruit de grootste deelnemer. Een noviteit in onze stad na tientallen jaren breed samengestelde colleges. Een enorme verjonging had plaatsgevonden en de politici van de toekomst namen het roer over. Een spannend experiment met wethouders Harrie Fekkers en Freek van de Meer als de jongelingen naast Willem van Dragt en Dirk Roelofs. Er was een enorme betrokkenheid bij de kritische PvdA-achterban die vurige discussies voerde over de vraag waar het met de stad naartoe moest. De lokale democratie leefde als nooit tevoren.’’

‘’Of het nu ging over de gevaren van fietsen in het verkeer, de inrichting van de binnenstad als verblijfsgebied (stadserf), de volkshuisvesting, onderwijs en welzijnswerk of de positie van gastarbeiders, vrouwen in de politiek of onze toekomst: de PvdA-ledenpartij had er opvattingen over. Ik volgde het met belangstelling. Eerst nog op enige afstand, ik deed vrijwilligerswerk bij mijn vakbond, in het jeugdwerk en bestuur van De Meene naast mijn avonden volwassenenonderwijs. De winter van 1977-1978 was mijn eindexamenperiode. Geslaagd, dat wel na zes jaar!’’

“Veel eervoller nog, mijn naam was genoemd als PvdA-kandidaat voor de gemeenteraad. En verdomd, ik kwam op de kandidatenlijst op plaats 16. Mogelijk verkiesbaar! Ik was enorm trots, want volksvertegenwoordiger, in de voetstappen van mijn opa, dat had ik nooit durven dromen. Wat direct al opviel was dat de raadsfractie van de PvdA heel breed was samengesteld, met wee boeren, mensen die bij Vredestein in de productie werkten, ikzelf als boekdrukker, maar ook onderwijsmensen, afgestudeerden van de Universiteit. Een echte brede volkspartij. En met ambitie, mensen die de wereld wilden veranderen.’’

Nieuwsgierig zijn

“Mijn eerste periode tussen 1978 en 1984 was er een van nieuwsgierig zijn, verkennen, leren (met Oege de Vries als mentor) en mij verbazen. Het gemiddelde denkniveau was hoog, maar ook de aandacht voor de problemen van onze inwoners. Onder leiding van Freek van de Meer als fractievoorzitter volgden wij zeer kritisch het uitvoerend werk van B&W.’’

“In 1979-1980 leidde wethouder van Financiën Harry Fekkers de raad strategisch naar de Artikel 12 positie. Enschede had problemen die te groot waren om zonder extra steun van het Rijk op te lossen. Natuurlijk was er nagedacht over de vraag hoe je een kansrijke positie opbouwt voor zo’n verzoek. Als er al verstorende factoren waren, moesten die na het boekenonderzoek vanuit het Rijk wel stand houden. Grote complexen van voormalige textielbedrijven waren opgekocht om speculanten de pas af te snijden. Er was veel geïnvesteerd in onderwijsachterstand en welzijnswerk omdat de sociale problematiek in de stad dat volgens de PvdA noodzakelijk maakte. Ook de sociale dienst kende een werkwijze die aansloot bij de bijzondere vraag vanuit een stad met grote noden. De raad steunde de PvdA wethouders en Enschede heeft er zo’n honderd miljoen gulden extra mee binnen gehaald.’’

Invloedrijke burgemeester

“In 1977 had de PvdA kans gezien Heiko Wierenga, prominent PvdA-Kamerlid, te interesseren voor ons burgemeesterschap. Die invloedrijke burgemeester, de goede wethouders en de actieve raadsfractie maakten het verschil. Enschede begon zichzelf aan de haren uit het moeras te trekken. Een nieuw ziekenhuis ter vervanging van het uitgewoonde Ziekenzorg. Een aantrekkelijker binnenstad met een stadserf. Invulling van voormalige textielcomplexen. Stroinkslanden werd gebouwd en daarna de Helmerhoek. Stadsvernieuwing en stedelijke herstructurering kregen aandacht. De invloed van de Universiteit begon, door de grotere groepen studenten die in de stad wilden wonen, mee te werken aan een andere uitstraling. Het uitgaansleven kreeg een impuls. Enschede werkstad werd studentenstad.’’

‘’Al in de tachtiger jaren had burgemeester Wierenga de samenwerking van een aantal regionale HBO instellingen bevorderd. Nog meer jonge, hoogopgeleide mensen bevolkten de stad. De structurele geldstroom die deze onderwijsinstellingen en ook de groei van het personeelsbestand met zich meebracht gaf de stad meer financiële lucht. De weg omhoog was gevonden. Veel ontwikkelingen werden in gang gezet. Zoals het wonen in de binnenstad, het aantrekkelijker stadserf, het grotere cultuuraanbod, de verbeterde bereikbaarheid met de A35, het spoor naar Münster, waardoor Duitse studenten en consumenten de stad gemakkelijker konden bereiken. In zijn samenhang begon het te werken!’’

Het resultaat

“Vanaf 1972 ontstond werkenderwijs door vernieuwende impulsen een ‘nieuwe’ stad. Ondanks armoede en weerstand tegen al die nieuwe fratsen begon een zichzelf versterkende beweging vorm te krijgen. De vuurwerkramp bracht ons dichter bij elkaar en organiseerde ook trots. Het Enschede van 2022 lijkt niet op het Enschede van 1972. Ik kijk met grote trots terug op vijftig jaar werken aan onze stad. Een stad die mooier, interessanter, leefbaarder en belangrijker is geworden. De grote PvdA-fracties en invloedrijke PvdA-bestuurders hebben met lef, visie en hard werken een grote bijdrage geleverd.’’